En çok hak ihlali başvurusu cezaevleri, adil yargılanma ve sağlık konularında yapıldı. DEM Parti Kocaeli Milletvekili Dr. Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun soru önergesine verilen resmi yanıt, insan hakları ihlallerinin boyutunu ve komisyonun etkisizliğini gözler önüne serdi.

Cezaevleri İlk Sırada
TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ’ın imzasıyla sunulan yanıtta, komisyona 24. Yasama Dönemi’nden bu yana yapılan başvuruların toplam sayısının 50 bini aştığı belirtildi. En çok başvuru tutuklu ve hükümlü hakları, adil yargılanma hakkı, sağlık hizmetlerine erişim, kötü muamele ve işkence iddiaları konularında yapıldı.

Tutuklu ve Hükümlü Hakları:

24. Dönem: 2.949 başvuru

Dönem: 3.861 başvuru

Dönem: 9.247 başvuru

Adil Yargılanma Hakkı:

24. Dönem: 1.765

Dönem: 2.116

Dönem: 462

Sağlık ve Hasta Hakları:

24. Dönem: 235

Dönem: 147

Dönem: 899

Kötü Muamele ve İşkence (27. ve 28. Dönem):

Kötü muamele: 744 başvuru

İşkence: 203 başvuru

İnceleme Sayısı Düşük, Sonuç Yok
Verilen yanıta göre, komisyona iletilen 205 inceleme talebinden yalnızca 20’si yerinde ziyaret ile değerlendirilmiş. 27. dönemde bu sayı 60 olarak kayda geçmiş olsa da, binlerce başvuru karşısında bu rakamlar oldukça yetersiz kalıyor.

Komisyonun yaptığı incelemelerin ardından ilgili kurumlara sadece uyarı ve öneriler gönderildiği, ancak bunların yasal bağlayıcılığı ya da yaptırımı bulunmadığı vurgulandı.

Komisyon Etkisiz mi?
Raporda dikkat çeken diğer bir husus da komisyonun kendi faaliyetlerine yönelik bir etki ve izleme araştırması yapmaması. Ayrıca, komisyon raporlarında yer alan önerilerin yasalaşma oranı da bilinmiyor. Düzenli kamu bilgilendirmesi yapılmadığı gibi, raporların sonuçlarının kamuoyuna yansıması da sınırlı kalıyor.

Gergerlioğlu: “Komisyon Arşivcilik Yapıyor”
Verilen yanıtı değerlendiren DEM Parti’li Gergerlioğlu, İnsan Hakları Komisyonu’nun etkisizliğini şu sözlerle eleştirdi:

“İnsan hakları başvuruları yüzbinleri buluyor ancak komisyon sadece arşivcilik yapıyor. Cezaevlerindeki ağır ihlaller, sağlık ihmalleri ve işkence iddiaları yüzlerce başvuruyla raporlanmış ama etkili bir denetim ya da yaptırım yok. Komisyon göstermelik değil, işlevsel hale getirilmeli.”

Gergerlioğlu, cezaevlerinde hasta mahpusların yaşadığı hak ihlallerine, kelepçeli muayenelere ve uzun ring yolculuklarına dikkat çekerek, bu konuların çözümü için Meclis’in ve ilgili bakanlıkların harekete geçmesi gerektiğini vurguladı.