Bu memlekette ne yazık ki herkes bir yere sırtını dayamaya alışmış. Kimi aşiretine güveniyor, kimi makama, mevkiye… Kimisi kimliğini kalkan yapıyor, kimi siyasetin gölgesine sığınıyor; bir diğeri ise karanlık mafyanın gücüne bel bağlıyor. Ama kimse, asıl dayanılması gereken o yüce değerlere yaslanmıyor: edebe, ahlaka, tevazuya, saygıya ve insanlığa.  Asıl yıkım da tam burada başlıyor. Çünkü bir toplumun gerçek gücü; ardındaki insanlara değil, içinde taşıdığı erdemlere dayanır.Bugün hala dinini dilinde taşıyıp, davranışlarında yaşatmayan bir toplumun sancısını çekiyoruz.  Aşiretiyle, makamıyla, gücüyle ayakta durduğunu sanan bir millet, aslında kendi gölgesinden medet umuyor.  Oysa insanı yücelten, sırtını dayadığı makam değil; taşıdığı vicdan, ahlak ve insaf duygusudur.Ve gerçek adaletten bahsetmek gerekirse; adalet sadece kanunların kendisi değildir.  O, kalpte yaşanan bir vicdan meselesidir. Hakkı gözetmek, güçlüden değil, haklıdan yana durmaktır.  Kendi çıkarlarını bir kenara bırakıp toplumun tamamına eşit ve hakkaniyetli davranmaktır. Sırtını dayadığı makama göre değil, “herkes için hak yerini bulsun” diyebilmektir gerçek adalet. Hani şu “gavur” dediğimiz milletlere bir bakın; yoldan geçen yabancıya içten bir gülümsemeyle selam verirler, tanımadıklarına gönülden “günaydın” derler, hakka saygı duyup kul hakkından titrerler; hakkı olmayanı gönüllüce reddederler.  Kısacası onlar, bizim iddia ettiğimiz değil, yaşaması gereken toplum örneğidir. Mehmet Akif’in o çarpıcı cümlesi kulağımızda çınlıyor: “Müslümanlık bizde kaldı, İslam ise gitti.”Biz edebe, ahlaka, insanlığa sırtımızı dönmedikçe; vicdanımızı, adaleti yaşattıkça; ancak o zaman millet oluruz, ancak o zaman gerçek bir medeniyet kurarız. Mustafa ŞİMŞEK